Energielabel en ecodesign-eisen voor verwarming

Op 26 september 2015 treedt de Europese Ecodesignverordening in werking.  Vanaf die datum mogen producten met een energie-efficiëntie onder een bepaald niveau niet meer in landen van de EU in de handel gebracht worden of voor gebruik in de EU geproduceerd worden.  Met deze verordening wordt het minimumrendement van verwarmingstoestellen beduidend opgetrokken, waardoor het energieverbruik afneemt. 

Nieuwe verwarmingstoestellen krijgen ook een energielabel – gaande van A tot G-label, vergelijkbaar met het label voor koelkasten of wasmachines, waarmee nieuwe toestellen eenvoudiger op basis van hun rendement ingedeeld kunnen worden. Voor het eerst worden alle verwarmingstechnieken op dezelfde manier (in H_S – of bovenste verbrandingswaarde) gemeten, waardoor het rendement en energieverbruik van verschillende soorten toestellen beter vergeleken kan worden. Voor warmtepompen komen er bijkomende eisen op het vlak van geluidsemissies.

In de praktijk zijn er zowel eisen voor verwarmingsketels met een vermogen tot en met 70 kW als voor ketels met een vermogen groter dan 70 kW. We bespreken hier alleen de ketels tot en met 70 kW.

De Ecodesignverordening zal voor stookolie- en gasketels vanaf 26 september 2015 effectief van toepassing zijn. De verordening is van toepassing op de productie van nieuwe toestellen. Bestaande toestellen mogen in gebruik blijven als ze voldoen aan de wettelijke eisen inzake emissies en rendement

Wat zijn de eisen voor nieuwe toestellen die op de markt worden gebracht

Voor centrale verwarmingsketels

Vanaf 26 september 2015 mag de seizoensgebonden energie-efficiëntie voor ruimteverwarming niet lager zijn dan 86%. Er is één belangrijke uitzondering op deze regel: de minimale seizoensgebonden energie-efficiëntie van verwarmingsketels type B1, die nog vaak gebruikt worden in appartementsgebouwen waarbij meerdere installaties op eenzelfde schouw worden aangesloten, bedraagt slechts, 75% wanneer deze vervangen wordt door een nieuwe ketel type B1.

Opgelet: sinds 1 september 2015 mogen volgens NBN D51-003, de norm betreffende de plaatsing van aardgas verbruikstoestellen, geen nieuwe B toestellen geplaatst worden in slaapkamers, badkamers, stortbadruimtes en WC’s, ook niet voor de vervanging van bestaande toestellen. Deze regel geldt zowel voor appartementen als voor alle andere types van woning.

Wat zijn de eisen voor andere toestellen

De eisen die werden beschreven voor centrale verwarming, gelden niet voor individuele ruimteverwarmingstoestellen als kachels en haarden. Voor die toestellen werden onlangs wel Europese maatregelen gepubliceerd die vanaf 1 januari 2018 van toepassing zullen zijn (EU verordeningen 2015/1186 en1188).

Voor zonneboilers, warmtepompen, warmtepompboilers en micro-wkk-installaties wordt het energielabel ingevoerd vanaf 26/9/2015. Voor pelletketels wordt het energielabel voorzien vanaf 01/04/2017. Daarnaast geldt voor deze toestellen ook de ecodesignverorderdening die minimale producteisen oplegt voor deze toestellen. Voor zonneboilers, warmtepompen, warmtepompboilers en micro-wkk-installaties zijn de eisen van toepassing vanaf 26/9/2015. Voor pelletketels wordt dit pas vanaf 1/1/2020 van kracht.

Wat met mijn oudere installatie

U mag uw huidige verwarmingsketel blijven gebruiken op voorwaarde dat deze voldoet aan de al bestaande eisen die nu gelden in Vlaanderen. De belangrijkste eisen werden vastgelegd in het stooktoestellenbesluit van de Vlaamse Regering van 8 december 2006.

Specifiek voor appartamenten

Voor appartementen is de situatie al wat complexer dan voor individuele woningen. Hieronder de meestgestelde vragen.

Moet de gemeenschappelijke schoorsteen aangepast worden om over te schakelen op een condensatieketel?

De meeste gemeenschappelijke schoorstenen of rookgasafvoerkanalen in appartementsgebouwen zijn niet geschikt om een condensatieketel op aan te sluiten. Er zijn veel verschillende types rookgasafvoerkanalen en bijgevolg moet iedere situatie afzonderlijk onderzocht worden door een vakman. Afhankelijk van de omvang van het bestaande rookgasafvoerkanaal zijn er andere technische oplossingen voor een geschikte schouwrenovatie die condenserende verwarmingsketels toelaten. In sommige gevallen is het noodzakelijk dat alle toestellen die op hetzelfde rookgasafvoerkanaal zijn aangesloten, vervangen moeten worden door condensatieketels.

Dient iedereen tegelijkertijd over te schakelen op een condensatieketel?

Bij sommige types schouwrenovaties is het noodzakelijk dat iedere installatie die op hetzelfde rookgasafvoerkanaal is aangesloten, gelijktijdig vervangen wordt door een condensatieketel.

Een bijkomend voordeel van de collectieve overschakeling op condensatieketels, naast de hogere energie-efficiëntie, is dat deze geplaatst kunnen worden als gesloten systeem (type C), waarbij de verbrandingslucht rechtstreeks van buiten aangezogen wordt. Dit zorgt voor een veiligere werking, doordat er geen risico meer bestaat op vrijstelling van koolstofmonoxide naar de opstellingsruimte, en voor een verhoogd comfort, doordat er geen aanvoer van (koude) buitenlucht naar het opstellingsruimte nodig is.

Is het verplicht om een condensatieketel te plaatsen?

Het is volgens de Ecodesignverordening niet verplicht om over te schakelen op een condensatieketel. Zelfs als de oude verwarmingsketel defect is kan deze nog steeds vervangen worden door een nieuw type B1-toestel indien er meerdere verwarmingsketels op één rookgasafvoerkanaal aangesloten moeten worden. In sommige gevallen kan er echter beslist worden (door de vereniging van mede-eigenaars) om het rookgasafvoerkanaal te renoveren en dit geschikt te maken voor het plaatsen van condensatieketels. Afhankelijk van het type aanpassing zal het soms noodzakelijk zijn dat iedere verwarmingsketel die wordt aangesloten op het rookgasafvoerkanaal uitsluitend nog een condensatieketel is.

Wat is een verwarmingsketel type B1?

Een centraal met brandstof gestookt toestel voor ruimteverwarming en/of verwarming van sanitair tapwater die verbonden moet worden met een rookgasafvoerkanaal dat de rookgassen rechtstreeks afvoert naar de buitenlucht, en die de verbrandingslucht rechtstreeks uit de opstellingsruimte haalt.

Mogen B-toestellen nog overal geplaatst worden?

Opgelet: sinds 1 september 2015 mogen volgens NBN D51-003, de norm betreffende de plaatsing van aardgas verbruikstoestellen, geen nieuwe B toestellen geplaatst worden in slaapkamers, badkamers, stortbadruimtes en WC’s, ook niet voor de vervanging van bestaande toestellen. Deze regel geldt zowel voor appartementen als voor alle andere types van woning.

Kan een type B1 toestel aangesloten worden op een schouw die geschikt is voor een condensatieketel?

Dit is sterk afhankelijk van het type schouw en zal niet steeds mogelijk zijn.

Zullen er de komende jaren nog steeds voldoende B1 ketels te koop zijn?

Het aantal appartementsgebouwen dat niet beschikt over een aangepaste schouw die geschikt is voor een condensatieketel is nog steeds heel groot. Gezien er de komende jaren nog steeds vraag zal zijn naar dergelijke type B1 ketels, zullen een aantal fabrikanten nog een model blijven aanbieden.

Is het eenvoudig om een gemeenschappelijke schouw te vervangen door een schouw die geschikt is voor een condensatieketel?

Daarvoor bestaan verschillende oplossingen waarbij ofwel één, meerdere of alle toestellen condenserend kunnen zijn. Het aantal mogelijke oplossingen is echter afhankelijk van de bestaande toestand en eventueel  de keuze van de vereniging van mede-eigenaars.

Meer info in het technisch artikel uit CERGA.news (pdf, juni 2015).

De meest voorkomende types schouwrenovatie

Meer info in het technisch artikel uit CERGA.news (pdf, juni 2015).

Hoeveel bedragen de kosten om een gemeenschappelijke schouw aan te passen?

Dit is te bekijken met de fabrikant en/of de installateur aangezien dit sterk afhankelijk is van individuele lokale toestand.

Indien het bestaande rookgasafvoerkanaal  kan hergebruikt worden, zijn de kosten van de materialen en de plaatsing eerder beperkt.

Indien het rookgasafvoerkanaal niet kan hergebruikt worden, dient er ruw geschat rekening gehouden te worden met 500 à 800 euro materiaalkosten per appartement en minstens nog eens even veel aan plaatsingstijd.

Veranderingen in de toekomst.

Bij de start van de verordeningen inzake Ecodesign en Energielabel werd het duidelijk dat dit het begin wordt van een nieuw tijdperk voor verwarmingstoestellen en warmwaterbereiders en -tanks.

Aangezien de EU om de energie-efficiëntie van dergelijke toestellen nog verder wil verbeteren, zijn er al enkele wijzigingen gepland  die daartoe zullen bijdragen.

• Vanaf 26/09/2017 wordt het minimum te behalen seizoensgebonden voor ruimteverwarming van een toestel met warmtepomp met 10% verhoogd. De minimum te behalen energieklasse voor een verwarmingstoestel met warmtepomp wordt bijgevolg de A+ klasse.

• Vanaf 26/09/2017 zijn enkel nog elektrische verwarmingstoestellen met minstens een energie-efficiëntieklasse vanaf ‘D’ op de markt verkrijgbaar, voor WKK-toestellen is dat de energieklasse A+.

• Vanaf 26/09/2017 wordt de energie-efficiëntie van waterverwarming verstrengd naar hogere waarden afhankelijk van het capaciteitsprofiel.

• Vanaf 26/09/2017 worden er nieuwe energielabels ingevoerd voor waterverwarmingstoestellen en warmwatertanks. Bij deze nieuwe labels verschijnt de bijkomende A+-klasse, en krijgen we een verschuiving van de kleurcode.

• Vanaf 26/09/2018 dienen brandstofgestookte verwarmingstoestellen op vloeibare of gasvormige brandstoffen ook te voldoen aan de NOx emissie-eis. Hierbij wordt de uitstoot van stikstofoxiden gelimiteerd op 120 mg/kWh (Hs) voor stookolieketels en 56 mg/kWh (Hs) voor gasketels.

• Vanaf 26/09/2019 worden er een nieuwe energielabels ingevoerd voor ruimteverwarmingstoestellen. Bij deze nieuwe labels verschijnt de bijkomende A+++-klasse, en krijgen we een verschuiving van de kleurcode. Ook komen er nieuwe energielabels voor combinatieverwarmingstoestellen. Bij deze nieuwe labels verschijnt de bijkomende A+++-klasse voor verwarming en A+-klasse voor waterverwarming, en krijgen we bij beide een verschuiving van de kleurcode.

Bron: energiesparen